ثبات و تغییر در شورای نگهبان در مذاکرات قانون اساسی
حجتالاسلام محسن قنبریان
مقدمه
درباره اعضای شورای نگهبان، سزاوار است به اصل۹۲ قانون اساسی و مشروح مذاکرات ذیل آن توجه شود. در اصل آمده:«اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب میشوند ولی در نخستین دوره پس از گذشت سه سال، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر مییابند و اعضای تازهای بهجای آنها انتخاب میشوند.»
سوالی که رخ مینماید این است که چرا پس از گذشت سه سال در نخستین دوره، نیمی از فقهاء و نیمی از حقوقدانهای شورای نگهبان – باقید قرعه برای تعیین آن سه نفر- تعویض شود؟
اگر این تغییر، دارای مصلحتی است که در نخستین دوره قبل از اتمام ۶سال، نیمی از هر گروه با قید قرعه تعویض میشوند؛ پس چرا در تمام ادوار بعد چنین تغییری در اعضاء نیست و عمدتا با ابقاء مواجه بوده ایم؟!
تفسیر سایت پژوهشکده شورای نگهبان از این اصل چنین است:
«براساس اصل۹۲ قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت ۶سال انتخاب میشوند. براساس این اصل در نخستین دوره پس از گذشتن سه سال، نیمی از اعضاء هرگروه [فقها و حقوقدانان] به قید قرعه “تغییر” مییابند و “اعضای تازهای” بهجای آنها انتخاب میشوند. روند تغییر اعضاء باتوجه به عضویت سهساله نصف اعضاء در اولین دوره، بهگونهای است که هر سه سال، نیمی از اعضاء فقیه و حقوقدان شورا “تغییر” میکنند به این ترتیب “اعضای جدید” از توان و تجربه شش عضو سابق شورا استفاده خواهند کرد.»