شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش چهارم (دلهره و ناامیدی)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: دلهره و ناامیدی، از دیگر اصول انسان‌شناختی سارتر به حساب می‌آیند. در این نوشتار مانند شماره‌های قبل، پس از طرح دیدگاه ژان پل سارتر، به دیدگاه شهید بهشتی دربارۀ هر یک از دلهره و ناامیدی و منشأ آن‌ها در انسان، اشاره خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش چهارم (دلهره و ناامیدی)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: دلهره و ناامیدی، از دیگر اصول انسان‌شناختی سارتر به حساب می‌آیند. در این نوشتار مانند شماره‌های قبل، پس از طرح دیدگاه ژان پل سارتر، به دیدگاه شهید بهشتی دربارۀ هر یک از دلهره و ناامیدی و منشأ آن‌ها در انسان، اشاره خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش چهارم (دلهره و ناامیدی)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: دلهره و ناامیدی، از دیگر اصول انسان‌شناختی سارتر به حساب می‌آیند. در این نوشتار مانند شماره‌های قبل، پس از طرح دیدگاه ژان پل سارتر، به دیدگاه شهید بهشتی دربارۀ هر یک از دلهره و ناامیدی و منشأ آن‌ها در انسان، اشاره خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش سوم (وانهادگی)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: وانهادگی، اصلی انسان‌شناختی در فلسفه اگزیستانس و ژان پل سارتر است. این اصل با همان مضمون اگزیستانسیالیستی خود در اندیشۀ اسلامی، باتوجه به خداباوری و ایمان به وحی، جایگاهی ندارد. شهید بهشتی در مباحث انسان‌شناختی خود به این مسئله توجه نموده و نظر خود را در خصوص آن ابراز کرده است. در این یادداشت دیدگاه سارتر و شهید بهشتی پیرامون اصل مزبور مطرح خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش دوم (مسئولیت)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: مسئولیت از کلیدواژه‌های انسان‌شناسی سارتر و بهشتی است. هر دو، به شکل گسترده‌ای در سراسر مباحث خود، مسئولیت انسان را جریان داده و از ثمرات آن بهره برده‌اند. اما ماهیت این مسئولیت، اقسام و حوزه‌های آن، و اینکه اساساً سائل این مسئولیت کیست، مورد اختلاف است. در این مجال به اشتراکات و اختلافات دیدگاه شهید بهشتی و ژان پل سارتر اشاره خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش اول (مبانی نظری)
نویسنده: محمد مهدی رفیعی
مقدمه: اگرچه انسان‌شناسی محوری‌ترین سوال متفکران معاصر است، اما ریشه چند هزار ساله و بلکه عمری به درازای تاریخ بشریت دارد. با این حال برخی از مکاتب فلسفی، تاکید ویژه‌ای بر مسئله انسان‌شناسی داشته‌اند. فیلسوفانی مانند سقراط در دوره یونان باستان، اپیکور و رواقیان در عصر هلنیسم، آگوستین در قرون وسطی و دکارت در دوره رنسانس، از جمله اندیشمندانی بودند که توجه خاصی به انسان داشته‌اند. اما شاید شناخته شده‌ترین مکتب فلسفی انسان‌محور در عصر حاضر، مکتب اگزیستانسیالیسم باشد، مکتبی که نه تنها انسان‌محور است، بلکه هویت مستقل خویش را مدیون دیدگاه‌های انسان‌شناسانه است، و به عبارتی مکتبی انسان‌شناختی است.
هدف زندگی از منظر شهید بهشتی
نویسنده: شهید سیدمحمد بهشتی و محمدمهدی رفیعی
مقدمه: بی‌تردید یکی از مهم‌ترین پرسش‌های هر انسانی، مقصد و هدف زندگی است. پرسش از اینکه این دنیا برای چه آفریده شده و به‌طور خاص روح حاکم بر حیات انسان چیست؟ چرا انسان پدید آمده یا آفریده شده؟ آیا زندگی انسان محدود به دنیایی مادی است یا آنکه حیاتی فراتر از آن دارد؟ سعادت انسان در چیست و نقش خدا در معنابخشی به زندگی انسان چه‌گونه است؟
نظرات شهید آیت‌الله دکتر بهشتی دربارۀ اینکه از کجا آمده‌ایم و که هستیم، پیش‌تر در کتاب «انسان از منظر قرآن» گردآوری شده است. اما پرسش از اینکه آیا هدفی داریم و اینکه اساساً پویش انسان به کدامین سو در جریان است، پرسشی دیگر است که نگارندۀ این سطور، پس از جستجویی در آثار شهید بهشتی، نظرات وی را گردآوری نموده و در این نوشتار تنظیم کرده است.
کدام شیعه؟! کدام ولایت؟!
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: از خصوصیات نواندیشی دینی، نگاه اصلاح‌گرایانه و قرائت نوین از معارف کهن دین است. شهید بهشتی که بی‌شک در زمرۀ این نواندیشان و اصلاحگران به‌شمار می‌رود، در همان جریانی گام برداشته که اساتید او، امام خمینی و علامه طباطبایی محرک آن بوده‌اند. علاوه بر تاکید بر اسلام سیاسی، ارائۀ نظامات جامع اسلامی و دیگر تحولات یا نقاط عطفی که توسط این جریان در یک‌سدۀ اخیر رخ داد، بازاندیشی و خوانش مجدد از برخی اصول نظری و اعتقادی نیز اتفاق افتاد. شاید همین تحولات و نگرش‌های نو سبب شد بسیاری اندیشمندان موفق شیعه، نظیر شهید آیت‌الله مطهری و شهید آیت‌الله بهشتی را به‌نوعی اهل تساهل در مذهب یا متمایل به مذاهب غیرشیعی بخوانند، حال آنکه تلاش‌های ایشان جز در راستای بازگشت به معارف حقیقی و اصیل نبوده و دیدگاهشان در جهت زدودن انحرافات از پیکر مذهب تشیع بوده است.
درآمدی بر انسان‌شناسی جنسیتی شهید آیت‌الله بهشتی
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: انسان‌شناسی به عنوان مسئله‌ای کهن، همواره در حاشیه یا متن دیگر دانش‌ها مانند فلسفه مطرح بوده است. اما امروزه و با تخصصی شدن علوم، انسان‌شناسی نیز ساحات و ابعاد متعددی یافته است. این دانش با چهار روش «فلسفی»، «دینی»، «عرفانی» و «علمی یا تجربی» قابل پیگیری است. همچنین رویکردهای متفاوتی در این دانش وجود دارد، رویکردهایی مانند رویکرد زیستی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و… . با ضرب روش‌های مختلف در رویکردهای متفاوت، حوزه‌های پرشماری در انسان‌شناسی شکل می‌گیرد. یکی از این حوزه‌ها انسان‌شناسی جنسیتی است که به مسائل مرتبط با جنسیت زن و مرد؛ شباهت‌ها، تفاوت‌ها و… از بعد انسان‌شناسانه می‌پردازد.
🔻 قرائت شهید بهشتی از نظریه ملاصدرا در باب آفرینش انسان ✍️ نویسنده: محمدمهدی رفیعی 🗞 اندیشه بهشتی، شماره چهارم.
