ادمین بهشتی نگار

نقش و تأثیرات تربیتی انقلاب اسلامی از منظر شهید بهشتی

نویسنده: محمدحسین صاعدرازی

مقدمه: انقلاب اسلامی به‌عنوان یک انقلاب مکتبی و مبتنی بر وظیفه الهی، تأثیرات گسترده‌ای در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی گذاشته است. از دیدگاه شهید بهشتی، جمهوری اسلامی به‌عنوان یک نظام مکتبی، نظام امت و امامت است که در رأس آن،  باید یک مکتب‌شناس واقعی قرار داشته باشد. (حسینی بهشتی، ۱۳۹۰ الف، ج۳: ۸۵-۸۷) ایشان مهم‌ترین روش اصلاح در جامعه را تعلیم و تربیت می‌داند که با در نظر داشتن حوزه‌های مختلف تربیت، می‌تواند اصلاحات گسترده‌ای را در بخش‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و… در پی داشته باشد. خداجویی و رسیدن به کمال و تعالی، تنها در پرتو تعلیم و تربیت به‌وجود می‌آید. (حسینی بهشتی، ۱۳۸۰: ۵۹) و انقلاب اسلامی از این طریق به بسیاری از اهداف عالی خود نائل شده است.

وجوه اختلاف انقلاب اسلامی و انقلاب‌ ملی از دیدگاه شهید بهشتی

نویسنده: امیرحسین خاتمی

مقدمه: تاریخ انقلاب‌ها در سرتاسر جهان، گواه تنوع فوق‌العاده‌ در علل ایجاد آن‌ها، توسعه و دستاوردهای انقلاب‌ها است. دلایل ایجاد، شکل‌گیری، و توسعۀ انقلاب‌های مختلف و نیز دستاوردهای آن‌ها تا حد زیادی با یکدیگر متفاوت‌اند و این تفاوت، هنگامی بروز ظاهری پیدا می‌کند که از دید اندیشمندان، می‌توان دسته‌بندی‌های متنوعی برای انقلاب‌ها در نظر گرفت. یک تقسیم‌بندی، نگاه به شکل انقلاب‌هاست؛ در برخی انقلاب‌ها، مثل انقلاب چین در سال ۱۹۴۹ یا انقلاب کوبا در سال ۱۹۵۹، تهاجم برنامه‌ریزی‌شده از سوی تشکیلات انقلابی مستقر در دولت موجود، نقشی حساس ایفا کرد.

کدام شیعه؟! کدام ولایت؟!

نویسنده: محمدمهدی رفیعی

مقدمه: از خصوصیات نواندیشی دینی، نگاه اصلاح‌گرایانه و قرائت نوین از معارف کهن دین است. شهید بهشتی که بی‌شک در زمرۀ این نواندیشان و اصلاحگران به‌شمار می‌رود، در همان جریانی گام برداشته که اساتید او، امام خمینی و علامه طباطبایی محرک آن بوده‌اند. علاوه بر تاکید بر اسلام سیاسی، ارائۀ نظامات جامع اسلامی و دیگر تحولات یا نقاط عطفی که توسط این جریان در یک‌سدۀ اخیر رخ داد، بازاندیشی و خوانش مجدد از برخی اصول نظری و اعتقادی نیز اتفاق افتاد. شاید همین تحولات و نگرش‌های نو سبب شد بسیاری اندیشمندان موفق شیعه، نظیر شهید آیت‌الله مطهری و شهید آیت‌الله بهشتی را به‌نوعی اهل تساهل در مذهب یا متمایل به مذاهب غیرشیعی بخوانند، حال آن‌که تلاش‌های ایشان جز در راستای بازگشت به معارف حقیقی و اصیل نبوده و دیدگاهشان در جهت زدودن انحرافات از پیکر مذهب تشیع بوده است.

شورای انقلاب به‌مثابه سدی در برابر خطر «خلاء قدرت»

نویسنده: محمدصادق محمودی – عضو کارگروه تاریخ

مقدمه: تشکیل شورای انقلاب به‌عنوان یکی از مهمترین نهادهای ایجاد شده توسط امام خمینی، تاثیر بسزایی در پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت آن داشت. این نهاد، همزمان با اوج‌گیری نهضت مردم ایران برای سامان‌دهی جریان مبارزه علیه حکومت شاه تشکیل شد و از آن پس مسئولیت اصلی و مدیریت مبارزات را بر عهده گرفت. آنچه اهمیت فوق‌العاده این نهاد را روشن می‌سازد و در اینجا به آن می‌پردازیم مقابله امام خمینی با معضل «خلاء قدرت»، به‌وسیله شورای انقلاب است که از زمستان ۱۳۵۷ و در پاریس به مردم ایران ابلاغ شد.

درآمدی بر انسان‌شناسی جنسیتی شهید آیت‌الله بهشتی

نویسنده: محمدمهدی رفیعی

مقدمه: انسان‌شناسی به عنوان مسئله‌ای کهن، همواره در حاشیه یا متن دیگر دانش‌ها مانند فلسفه مطرح بوده است. اما امروزه و با تخصصی شدن علوم، انسان‌شناسی نیز ساحات و ابعاد متعددی یافته است. این دانش با چهار روش «فلسفی»، «دینی»، «عرفانی» و «علمی یا تجربی» قابل پیگیری است. همچنین رویکردهای متفاوتی در این دانش وجود دارد، رویکردهایی مانند رویکرد زیستی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و… . با ضرب روش‌های مختلف در رویکردهای متفاوت، حوزه‌های پرشماری در انسان‌شناسی شکل می‌گیرد. یکی از این حوزه‌ها انسان‌شناسی جنسیتی است که به مسائل مرتبط با جنسیت زن و مرد؛ شباهت‌ها، تفاوت‌ها و… از بعد انسان‌شناسانه می‌پردازد.

نظارت بر انتخابات در اندیشه شهید بهشتی

نویسنده: رضا نوریان

مقدمه: انتخابات، انتخاب کردن و انتخاب شدن با حق تعیین سرنوشت اجتماعی و سیاسی مردم گره خورده است. تجلی آزادی در این سه مقوله از امارات وجود حق تعیین سرنوشت است. حق تعیین سرنوشت در اسناد بین‌المللی متعددی ذکر شده و می‌توان گفت به‌صورت معاهده‌ای و عرفی در نظام بین‌الملل حقوق بشر نیز به‌عنوان یک حق بنیادین تثبیت شده است. همچنین امروزه مفهوم دموکراسی و مردم سالاری، نهادینه شدن آزادی است که مقارن با شرکت هرچه بیشتر مردم در شکل‌گیری قدرت، اتخاذ تصمیمات، انتخاب رئیس جمهور و نمایندگان و راهیابی به قدرت سیاسی است. فلذا نظارت بر انتخابات در پیوندی تنگاتنگ با این حق بنیادین و انسانی قرار دارد. نظارت بر انتخابات می‌تواند به دو نحو اثر بگذارد؛ تضمین‌کننده و پاسدار و یا تحدید کننده و تهدید.

آزادی اعتراضات و تجمعات و محدودیت‌های آن در اندیشه شهید بهشتی

نویسنده: سیدامیرمهدی مشرف

مقدمه: «آزادی و انتخاب آزادانه است که زندگی و شخصیت ما را زندگی و شخصیت انسانی می‌کند.»
یکی از مفاهیمی که در اندیشه‌های شهید بهشتی، نقشی پر رنگ و مهم دارد، مفهوم آزادی است. ایشان معتقد هستند که خداوند انسان‌ها را موجوداتی عاقل، آزاد و مختار آفریده است و انسان‌ها از تمام اشکال جبر، مانند جبر اجتماعی، تاریخی، طبیعی و… آزاد هستند.

خواست مردم، مصلحت مردم، مکتب برگزیده مردم

نویسنده: شهید سیدمحمد حسینی بهشتی

مقدمه: نوشتار حاضر، برشی از کتاب حزب جمهوری اسلامی، مواضع تفصیلی می‌باشد که در آن مسئله چگونگی حرکت جامعه مطابق با خواست مردم، مصلحت ایشان و تعالیم مکتب مورد بررسی قرار گرفته است. به باور شهید بهشتی در یک جامعه اسلامی این سه مولفه در نظمی سازنده با یکدیگر قرار گرفته و در تصمیم‌گیری‌ها به‌کار گرفته می‌شوند.

شهید بهشتی و وحدت حوزه و دانشگاه

نویسنده: علیرضا باقری

مقدمه: درست از زمانی که مسلمین به‌علت دوری از تعلیمات اسلام، بعد از دورانی پر شکوه، به انحطاط تمدنی نزدیک می‌شدند، مغرب زمین با استفاده از دانش آموخته خود از مسلمین و نیز نیروی ایجاد شده از انقلاب فکری و صنعتی، روزبه‌روز از لحاظ ابزار و فناوری پیشرفته‌تر می‌شد و با خوی برتری‌طلبی برخاسته از بریده شدن پیوند درست انسان و آسمان، به چپاول ملت‌ها و تمدن‌های عقب افتاده‌تر از خود روی می‌آورد. این چپاول، گاه خیلی آشکار و گاه در هزار پوشش رنگارنگ اعمال می‌شد.
این تمدن جدید که واکنشی در برابر کلیسای متحجر قرون وسطی بود،  انسان را حیوانی اقتصادی تلقی می‎کرد و طبیعتا دانش برخاسته از آن عمدتا با این ابزارانگاری انسان همسو بود. از سوی دیگر هر یک از تمدن‌های دیگر بر طبق نگاه خود به هستی، دانش‌هایی را گسترش می‌دادند و مراکز آموزشی داشتند. وقتی موج توان فنی و ابزاری مغربیان به این تمدن‌ها می‌رسید و آن‌ها را در هم می‌شکست و دانش ایشان به طرق گوناگون وارد این فرهنگ‌ها می‌شد، چالش‌های جدیدی شکل می‌گرفت.