شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش چهارم (دلهره و ناامیدی)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: دلهره و ناامیدی، از دیگر اصول انسان‌شناختی سارتر به حساب می‌آیند. در این نوشتار مانند شماره‌های قبل، پس از طرح دیدگاه ژان پل سارتر، به دیدگاه شهید بهشتی دربارۀ هر یک از دلهره و ناامیدی و منشأ آن‌ها در انسان، اشاره خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش سوم (وانهادگی)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: وانهادگی، اصلی انسان‌شناختی در فلسفه اگزیستانس و ژان پل سارتر است. این اصل با همان مضمون اگزیستانسیالیستی خود در اندیشۀ اسلامی، باتوجه به خداباوری و ایمان به وحی، جایگاهی ندارد. شهید بهشتی در مباحث انسان‌شناختی خود به این مسئله توجه نموده و نظر خود را در خصوص آن ابراز کرده است. در این یادداشت دیدگاه سارتر و شهید بهشتی پیرامون اصل مزبور مطرح خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش دوم (مسئولیت)
نویسنده: محمدمهدی رفیعی
مقدمه: مسئولیت از کلیدواژه‌های انسان‌شناسی سارتر و بهشتی است. هر دو، به شکل گسترده‌ای در سراسر مباحث خود، مسئولیت انسان را جریان داده و از ثمرات آن بهره برده‌اند. اما ماهیت این مسئولیت، اقسام و حوزه‌های آن، و اینکه اساساً سائل این مسئولیت کیست، مورد اختلاف است. در این مجال به اشتراکات و اختلافات دیدگاه شهید بهشتی و ژان پل سارتر اشاره خواهد شد.
شهید بهشتی و انسان‌شناسی ژان پل سارتر: بخش اول (مبانی نظری)
نویسنده: محمد مهدی رفیعی
مقدمه: اگرچه انسان‌شناسی محوری‌ترین سوال متفکران معاصر است، اما ریشه چند هزار ساله و بلکه عمری به درازای تاریخ بشریت دارد. با این حال برخی از مکاتب فلسفی، تاکید ویژه‌ای بر مسئله انسان‌شناسی داشته‌اند. فیلسوفانی مانند سقراط در دوره یونان باستان، اپیکور و رواقیان در عصر هلنیسم، آگوستین در قرون وسطی و دکارت در دوره رنسانس، از جمله اندیشمندانی بودند که توجه خاصی به انسان داشته‌اند. اما شاید شناخته شده‌ترین مکتب فلسفی انسان‌محور در عصر حاضر، مکتب اگزیستانسیالیسم باشد، مکتبی که نه تنها انسان‌محور است، بلکه هویت مستقل خویش را مدیون دیدگاه‌های انسان‌شناسانه است، و به عبارتی مکتبی انسان‌شناختی است.
هدف زندگی از منظر شهید بهشتی
نویسنده: شهید سیدمحمد بهشتی و محمدمهدی رفیعی
مقدمه: بی‌تردید یکی از مهم‌ترین پرسش‌های هر انسانی، مقصد و هدف زندگی است. پرسش از اینکه این دنیا برای چه آفریده شده و به‌طور خاص روح حاکم بر حیات انسان چیست؟ چرا انسان پدید آمده یا آفریده شده؟ آیا زندگی انسان محدود به دنیایی مادی است یا آنکه حیاتی فراتر از آن دارد؟ سعادت انسان در چیست و نقش خدا در معنابخشی به زندگی انسان چه‌گونه است؟
نظرات شهید آیت‌الله دکتر بهشتی دربارۀ اینکه از کجا آمده‌ایم و که هستیم، پیش‌تر در کتاب «انسان از منظر قرآن» گردآوری شده است. اما پرسش از اینکه آیا هدفی داریم و اینکه اساساً پویش انسان به کدامین سو در جریان است، پرسشی دیگر است که نگارندۀ این سطور، پس از جستجویی در آثار شهید بهشتی، نظرات وی را گردآوری نموده و در این نوشتار تنظیم کرده است.
دکتر مصدق و جنبش ملی شدن صنعت نفت از منظر شهید بهشتی
نویسنده: سیدامیرمهدی مشرف
مقدمه: شکست‌های تلخی که ایرانیان در نزاع با روس‌ها متحمل شده بودند، ایشان را متوجه ضعف و عقب افتادگی خود نسبت به مللی که چشم طمع نسبت به این خاک داشتند کرد. همین موضوع، انسان‌های تیز بین آن عصر را بر آن داشت تا در خصوص ریشه و سرشت این زبونی حادث شده بر این ملت اصیل، تفکر کنند و نتیجه آن شد، بیدار شدن ملتی که از حقوق خود آرام آرام آگاه گشت و می‌خواست امور را اصلاح و شکوه سابق خود را احیا کند. در این زمان، مبارزات مهمی میان گروه‌های مانع حرکت ملت و مردم در گرفت که از جمله بارزترین مثال‌های آن انقلاب مشروطه، جنبش ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی سال ۵۷ است. در این نوشته از نگاه شهید بهشتی به جنبش ملی شدن صنعت نفت و عللی که مانع از آن شد تا این جنبش به سرانجام مطلوب خود برسد، می‌پردازیم.
ویژگی‌های دوران ظهور در اندیشه شهید بهشتی
نویسنده: علیرضا باقری
داروینیسم از دیدگاه شهید بهشتی
نویسنده: امیر معصوم خانی
مقدمه: چارلز رابرت داروین، زیست شناس و زمین شناس انگلیسی است که برای بسیاری از ما شنیدن نام او مترادف با نظریه فرگشت یا تکامل و انتخاب طبیعی است که طبق آن، گونه‌های مختلف در طول زمان تغییر می‌کنند و به‌واسطه انتخاب طبیعی به تکامل بیولوژیکی می‌رسند.
استمرار انقلاب و استقرار دولت از منظر شهید بهشتی
نویسنده: سیدامیرمهدی مشرف
مقدمه: پس از پیمان صلح وستفالیا نظم جامعه بین‌الملل، دستخوش تغییر گردید و بازیگران بین المللی ابتدا در اروپا و سپس در سراسر جهان به دولت- ملت‌های مستقلی بدل شده‌اند که مختصات خاص خود را دارا بوده و از دل مفاهیم ناسیونالیستی و ملی سربرآورده‌اند. از همین رو انقلاب‌هایی که در این عصر اتفاق افتاد نیز به تبع همین نظم بین‌الملل، به‌دنبال تغییر و تحول در اوضاع و احوال داخلی کشورها در محدوده جغرافیایی مشخص همان کشور بود.
وحدت اسلامی در اندیشه شهید بهشتی
نویسنده: فاطمه اسلام‌پناه
مقدمه: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهید بهشتی در طول حیات، ایجاد یک جامعه اسلامی واحد و پویا بود. ایشان بر اهمیت وحدت اسلامی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به آینده ایران و جهان، تاکید داشت. به باور وی مسلمان در همکاری و نزدیکی با یکدیگر، قادر خواهند بود با چالش‌های بزرگ دنیای امروز مواجه شده و از آن عبور کنند. بدون شک قرار گرفتن در چنین مسیری، با موانع و مشکلات بسیاری همراه است که شهید بهشتی با استفاده از تعالیم اسلام و تجربیات خویش، هریک از این چالش‌ها را مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی نیز جهت دستیابی به این هدف والا ارائه می‌دهد.
